Special: Horizon: Zero Dawn moet geen opvolger krijgen – Begin maart bracht Guerrilla Games ons het fantastische Horizon: Zero Dawn. Jaren heeft de studio gewerkt aan deze game, die voor hen toch een nieuwe stap was. Men kwam voor de verandering met een game, die weinig weg heeft van een shooter en schotelde ons een prachtige wereld voor, een boeiend verhaal, dito personages en heerlijk bevredigende gameplay. Een succesverhaal, dat zeker. Een succesverhaal dat ongetwijfeld voortgezet gaat worden, maar willen we dat ook?

De unieke ervaring die Horizon: Zero Dawn ons bracht

Als je pakweg tien jaar in het vak zit, dan zie je ontzettend veel games voorbij komen. In het vak zitten betekent ook dat je het privilege hebt om meer games te spelen dan gebruikelijk, want daar heb je nu eenmaal sneller de beschikking over. Natuurlijk is dat een pré, maar doordat je zoveel games speelt, is het steeds lastiger om iets te vinden wat echt uniek aanvoelt, wat nieuwe dingen durft te doen en waardoor je echt een ervaring hebt als nooit tevoren. Dat is niet alleen van toepassing op recensenten, maar ook op gamers die al heel erg lang meedraaien of domweg een dikke portemonnee hebben en praktisch alles kopen.

Horizon: Zero Dawn heb ik meerdere malen mogen bekijken, maar hoewel het project ambitieus was, bleef ik sceptisch. Dat is voortgekomen uit het gegeven dat ik Killzone: Shadow Fall allesbehalve een goede, laat staan leuke, game vond. Het verhaal sloeg nergens op, het was technische niet altijd even fantastisch en zo kan ik nog wel even doorgaan. Dat voelt toch een beetje pijnlijk aan, zeker als je de studio Guerrilla Games hoog hebt zitten. Enigszins sceptisch zijn is echter helemaal niet verkeerd en als dat dan als sneeuw voor de zon verdwijnt, herstelt het vertrouwen zich vanzelf.

Maar Horizon: Zero Dawn deed meer dan alleen het vertrouwen in Guerrilla Games herstellen. Horizon: Zero Dawn bracht mij die ervaring die ik zo ontzettend lang gemist heb. Die unieke ervaring die een game je eens in de zoveel jaar kan brengen, omdat het kwalitatief uitermate goed is en omdat het zich qua inhoud doet onderscheiden van de rest. Dat is wat Horizon: Zero Dawn teweeg heeft gebracht en daar zijn verschillende redenen voor. Natuurlijk is de gameplay hierin een belangrijk onderdeel, maar wat hierbij komt kijken, had een nog grotere impact, waardoor deze game voor mij persoonlijk in een rijtje van ‘beste games ooit gemaakt’ terecht is gekomen.

Het onbekende is wat het zo krachtig maakt

De gameplay was vermakelijk en gericht op het voltooien van een main quest en een forse hoeveelheid side-quests. Die side-quests waren vermakelijk, maar konden zo nu en dan wat repetitief worden. De gameplay op zichzelf misschien ook, omdat de essentie daarvan domweg vijanden uitschakelen was. Is dat een slechte zaak? Dat klinkt misschien zo, maar het geheel voelde kloppend en logisch aan, een uitermate belangrijke subtiele factor die doorslaggevend kan zijn in hoeverre een game een speler kan vermaken. Een game die dat ongekend goed aan weet te tonen is deze topper van de Amsterdamse studio.

Maar goed, ik wil het niet over de gameplay hebben of de kwaliteit daarvan, maar over twee andere onderdelen. Het eerste onderdeel is de wereld en de tweede het verhaal. Wat Horizon: Zero Dawn zo ontzettend goed maakt, is dat je in het onbekende duikt. Bij aanvang weet je dat je in een situatie ver in de toekomst terecht komt, daar waar de mensen een primitief bestaan leiden. Tegelijkertijd zijn er futuristische elementen aanwezig en dat alles klinkt op het eerste gezicht als volstrekt absurd. Maar is dat ook zo? De game schotelt je een alternatieve wereld voor die zo ongekend mooi is – en waarbij alles op de juiste plek staat – dat je werkelijk alles wilt verkennen. Ook al weet je dat er op sommige plekken niets te vinden is, je blijft toch elk hoekje afspeuren. Althans, die drang had ik continu.

Die onbekende wereld verkennen is en blijft een zeer aangename bezigheid, totdat je alles gezien hebt. Ik betrapte mezelf erop dat ik het scannen van de Tallnecks zo lang mogelijk uitstelde, omdat ik verrast wilde worden door de wereld. Hoe langer ik dat vooruit bleef schuiven, hoe prettiger het idee was dat er nog steeds gebieden waren die nog verkend moesten worden. Bijvoorbeeld: als ik Far Cry, Assassin’s Creed of andere games speel waarbij je in torens of wat dan ook moet klimmen om de map in z’n geheel zichtbaar te maken, dan doe ik dat bijna altijd als eerste. Dat dat nu niet gebeurde, is simpelweg te danken aan het feit dat de wereld van Horizon: Zero Dawn veel interessanter is dan welke andere open wereld game dan ook en dat je het totale ontdekken van de wereld zo lang mogelijk uit wil stellen.

Dat is vanzelfsprekend een compleet persoonlijke benadering, maar het is de eerste keer ooit geweest dat ik een game zo in ben gestapt. Althans, de neiging om het uit te stellen ontstond na pakweg tien uur spelen, puur omdat de al ‘verkende’ gebieden – volgens de map – nog zoveel punten kende, dat ik daar eerst heen wilde lopen. Dat verkennen van een wereld is op zich in mijn ervaring al een unieke bezigheid geweest. Puur vanwege het feit dat mijn gevoel tegen mijn gebruikelijke manier van spelen inging. Die wereld is zo mooi, ik wil alles zien en ik ga pas naar nieuwe gebieden als ik echt ieder hoekje gezien hebt. Dat idee een beetje.

Het ontdekken van het onbekende is in Horizon: Zero Dawn een verademing geweest. Natuurlijk wist ik op voorhand wel dat de game jungles, bergachtige, besneeuwde, zanderige en meer gebieden zou bevatten, maar in dit geval was het ook nog eens de manier waarop het is ingericht. Het klopt, vloeit natuurlijk over en het blijft je op één of andere manier verrassen. Dit verkennen is een zeer aangename bezigheid geweest en om je een idee te geven, de gehele game uitspelen en Platinum halen kan in pakweg vijftig uur. Bij mij staat de teller op bijna tachtig uur, puur vanwege de omschreven reden.

Maar is dat voldoende om het punt van dit artikel valide te maken? Nee, een geheel nieuwe wereld kan net zo’n soortgelijke aantrekkingskracht hebben, alsook een soortgelijk effect als het origineel. In iets mindere mate, aangezien je nu enigszins weet wat je kan verwachten. Het verrassingseffect zit hem dan echter in additionele onderdelen. Zo kan het gevuld worden in een nieuwe wereld met meer mysterieuze tempels, meer dorpjes, nieuwe stammen enzovoort, waardoor die soortgelijke ontdekkingsreis na te bootsen is. Uiteindelijk is het toch het verhaal dat hierin de belangrijkste aanleiding vormt voor dit artikel, want dat nabootsen is nauwelijks mogelijk.

Dit verhaal is onovertrefbaar

Horizon: Zero Dawn vertelt een verhaal dat van A tot Z goed in elkaar zit. Ja, het cliché is – let op: spoilers – dat je uiteindelijk een grote vijand treft die je tracht uit te schakelen. Dat zet zich in potentie voort in een opvolger, zeker als we de after credits scene erbij pakken. Die scene smaakt ontzettend naar meer, want wat is Sylens van plan? Was de grootste machine die we hebben uitgeschakeld slechts het topje van de ijsberg? Allemaal vragen die een vervolg zou kunnen beantwoorden. In dat kader is een vervolg helemaal geen gek idee; Guerrilla laat de weg immers ook open en als Sony het commercieel succesvol genoeg acht, is de kans groot dat we over een jaar of drie vier een nieuw deel spelen.

Dat is absoluut geen straf. De gameplay heeft zich bewezen, de setting heeft zich bewezen en het verhaal kent een uitgang naar een nieuw deel. Maar, en nu komt het: het verhaal dat werd verteld in Horizon: Zero Dawn zal qua impact nooit overtroffen kunnen worden. Dat is simpelweg te wijten aan het feit dat het gehele oorspronkelijke verhaal net zoals het verkennen van de wereld een ontdekkingsreis was. De vragen die ik gedurende het avontuur beantwoord zag worden, waren zoal; hoe kunnen die machines zo gevaarlijk zijn? Waarom hebben ze de vormen van dieren? Waarom leven die machines überhaupt en wat is hun reden om mensen aan te vallen?

Die vragen worden allemaal van een intelligente en in zekere zin plausibele onderbouwing voorzien, waardoor het verhaal als één kloppend geheel uiteindelijk op zijn plek valt. Maar wat Horizon: Zero Dawn in mijn optiek zo’n unieke ervaring maakt, is dat dit verhaal een prachtige ontdekkingsreis was. Nooit eerder heb ik zo’n ontzettende drang gevoeld naar een logische verklaring en een goede onderbouwing. Wat Guerrilla hierin doet en wat bijzonder is, is dat alles binnen dit verhaal ook echt klopt. Sterker nog, hypothetisch gezien zou dit één van de toekomstscenario’s kunnen zijn. De kans dat het ooit realiteit wordt, is natuurlijk nihil, maar het is wetenschappelijk gezien tot op zekere hoogte mogelijk.

Een echt persoonlijk ding is voor mij dat als je iets vertelt, het ook echt moet kloppen. Plotholes zijn vervelend, onsamenhangende verhaalonderdelen des te meer storend en ik heb helemaal een hekel aan verhalen die absoluut niet logisch zijn. Dat zijn aspecten die een hele ervaring om zeep kunnen helpen. Iets wat niet het geval is in Horizon: Zero Dawn. Goed, dit verhaal ontdekken met alle verklaringen erbij wist ervoor te zorgen dat de ervaring op zichzelf uniek was, omdat je je continu in het onbekende begeeft. Op het moment dat er een vervolg uitkomt, mist men één cruciale factor en dat is het element van verrassing. Niet langer kan je om het bestaande verhaal heen en dat maakt het ineens voorspelbaar.

Prequel, sequel? Het verhaal is bekend

Wat men ook besluit om te doen, op het moment dat je een game krijgt die zich voor of na Horizon: Zero Dawn afspeelt, het verhaal heeft zijn hoogtepunt bereikt. Stel men gaat aan de slag met een prequel, dan is dat een uitstekend middel om de stammen beter te leren kennen. Ook kan men een verhaal van Aloy presenteren tussen haar jeugd en Horizon: Zero Dawn in. Idem dito voor een verhaal nadat van de originele game. Kijk bijvoorbeeld naar Sylens en wat hij van plan is, dat suggereerde immers een nog groter probleem. Ook daarmee kan je een mooi verhaal vertellen.

Maar wat men ook gaat doen, het gaat de kracht van de originele game missen. Niet langer ga je er zonder voorkennis in. Het verhaal is vertelt, de wetenschappelijke onderbouwing ligt op tafel en dus het complete universum is uiteen gezet. Dat is wat de game in eerste instantie zo ontzettend goed maakt, maar tegelijkertijd de kansen van een nieuw deel op een soortgelijke impact doet verkleinen. De gameplay ken je, Aloy ken je, de achterliggende redenen waarom de wereld is zoals die is ken je. Niets kan je in dat perspectief nog verrassen terwijl dat net het allersterkste punt van de hele game qua verhaalvertelling was.

Heeft Guerrilla Games dan gelijk haar kruit verschoten? Misschien wel, maar dat heeft als resultaat een pracht van een game opgeleverd. Had men dat niet gedaan? Dan was er meer reden – verhaaltechnisch – voor een opvolger, maar dan had het origineel wellicht meer gemengde gevoelens achtergelaten, omdat het onvoldoende bevredigend was. Kortom, een vrij lastige kwestie, want de wereld en gameplay doen snakken naar meer, idem dito voor de after credits scene. Maar juist omdat de gehele onderbouwing op tafel ligt en je een bevredigende conclusie tot het ontstaan van de wereld hebt gekregen, maakt dat een vervolg per definitie minder interessant is. Althans, het zal nooit het soortgelijke effect hebben als dat het origineel nu wel had.

Wel of niet?

Horizon: Zero Dawn is een game waarmee Guerrilla Games een prachtig universum geschapen heeft. Een universum waar nog zoveel verhalen over vertelt kunnen worden. Bovendien is de gameplay van uitstekende klasse dat zeker houdbaar is voor meer games. Allemaal redenen om met meer games te komen. En waarom ook niet? Het universum is boeiend genoeg om meer mee te doen. Maar voor mij persoonlijk heeft Horizon: Zero Dawn voor een absoluut hoogtepunt in gamen gezorgd en daarom zal een vervolg – denk ik – minder sterk zijn. Uitgesloten is het natuurlijk niet, want misschien heeft men nog veel meer achter de hand om weer net zo impactvol en verrassend uit de hoek te komen. Maar desalniettemin, als het aan mij ligt, mag het bij deze game blijven. Heb jij er een andere kijk op? Heb jij bepaalde ideeën waarop men verder kan gaan of ben je het totaal niet met dit stuk eens? Laat het vooral weten, ik ben benieuwd naar jullie ervaring en wensen rondom Horizon: Zero Dawn.