In De Horrorhoek #8: Het Kwade Binnenin – Bethesda zette drie jaar geleden Shinji ‘Resident Evil 4’ Mikami weer aan het roer van zijn eigen horrorgame. Het resultaat was het gruwelijke The Evil Within, een even smerige als intense ervaring die spelers dwong om zich letterlijk in de diepste krochten van een door en door geschifte geest te wagen. Dat klinkt (en was ook) fantastisch, al maakte het PR-departement van de uitgever één grote fout: toestaan dat The Evil Within enkele weken na het ronduit verbluffende Alien: Isolation op de markt verscheen. Alien: Isolation was één van die zeldzame horrorgames die zowat alles juist deed en er niet alleen wereldwijd voor zorgde dat de pamperverkoop drastisch de hoogte inging, maar ook dat het aantal levensjaren van menig horrorfan flink teruggeschroefd werd. Een aanslag op de hartspieren, noem ik dat. En in vergelijking verbleekten zelfs de meest adembenemende scènes die Mikami op ons kon afsturen.

Over een kleine maand krijgen we eindelijk The Evil Within 2 in handen en dit keer is er geen uit de kluiten gewassen xenomorph voorhanden om de aandacht van Mikami’s gestoorde brein af te leiden. Hoog tijd om het origineel nog eens vanonder een laag stof tevoorschijn te toveren en mij terug onder te dompelen in een wereld waar fluorescerend bloed uit elke barst in het plafond druipt, groteske gestalten met harde hand regeren over de duisternis en de fijne grens tussen frustratie en bevrediging meermaals overschreden wordt. Dit keer geen klachten over inspiratieloze stealth secties, klungelige controls – die achteraf gezien best bijdroegen aan het voor dit soort games oh zo belangrijke gevoel van machteloosheid – of vergezichten die eerder thuis lijken te horen in een matig schilderij dan in een current-gen horrortitel. Nee, laat ons in plaats daarvan eens even kijken naar datgene wat The Evil Within zo geslaagd maakte.

Wat me bij het opnieuw betreden van deze constant verschuivende horrorwereld meteen weer opvalt, is dat Mikami en ontwikkelaar Tango Gameworks het perfecte excuus gevonden hebben om het ene cliché aan het andere te rijgen, zonder dat deze aanpak echt stoort. Het verhaal is een haast onontwarbaar kluwen van intriges, maar plaatst zijn schaakstukken wel in een situatie waar amper uit te ontsnappen valt. Jij speelt de rol van inspecteur Sebastian Castellanos, een getormenteerde flik die letterlijk opgesloten wordt in de geest van een moordlustige maniak. Bijgevolg spendeer je het grootste gedeelte van de game in een omgeving die strikt gezien niet echt bestaat. Dit geeft de ontwikkelaar een vrijgeleide om gewoon lekker zijn zin te doen en de speler het ene na het andere macabere scenario voor te schotelen, zonder daarbij al te zeer te moeten letten op een logische rode draad die deze scenario’s met elkaar verbindt.

En of de heren en dames van Tango Gameworks daarvan geprofiteerd hebben! Loop je het ene moment nog behoedzaam rond in een verlaten landbouwdorpje waar de onheilspellende geluiden van een kettingzaag onprettige dingen beloven voor de toekomst, dan word je een handvol minuten later naadloos gedropt in een smerig hospitaal, belaagd door een groepje onzichtbare zombies. De ene situatie is al gestoorder dan de andere en niet alles wat Tango Gameworks naar het scherm gooit wérkt, maar wanneer je weet dat je binnen afzienbare tijd weer in een nieuw scenario gegooid wordt, maakt dat laatste niet zo veel uit. De ontwikkelaar heeft zichzelf als het ware het perfecte canvas bezorgd om een mozaïek op te schilderen, als eerbetoon aan het horrorgenre. Wie wil, kan de achterliggende symboliek van het spel bij elkaar puzzelen; anderen krijgen gewoon een heuse ‘best of’ van het genre voorgeschoteld.

The Evil Within zou nooit bestaan hebben zonder Resident Evil 4. Meer zelfs, de titel teert enorm op Mikami’s vorige meesterwerk, zonder dat het daarbij ooit echt aan het plagiëren slaat. The Evil Within is geen spel dat geduldig spanning opbouwt, om dan met een schok het tapijt vanonder de speler uit te trekken. Op dat vlak is de game meer een interactieve versie van een seizoen van American Horror Story. Tango Gameworks heeft alles wat ook maar vaag in hun door horrorfilms beïnvloede brein past in een mixer gegooid en het resultaat daarvan over je TV uitgegoten. Wat volgt, is weliswaar chaotisch, maar daarnaast ook vooral de ideale bastaardzoon van Resident Evil en Silent Hill. Die laatste is nog het meest herkenbaar in het huiveringwekkende design van de vijanden, die Sebastian continu naar het leven staan. Smerig met een hoofdletter S; geloof me: na een lange speelsessie, snak je naar een douche.

Een kerel met een schort en een kluis als hoofd? Het klinkt potsierlijk, maar in de galmende catacomben van Krimson City gaan je nekharen overeind staan bij de gedachte alleen al. Of wat dacht je van Laura Reborn, een kruipend vrouwmens met vier lange armen die er op het eerste zicht uitziet alsof ze met huid en al binnenstebuiten gekeerd is. Niet meteen een compagnon die je ’s nachts in je bed verwelkomt. Je kan het zo gek niet bedenken of Tango Gameworks probeert het in de game te steken. Zelfs de ‘normale’ zombies die als kanonnenvoer dienstdoen, zien er met hun met prikkeldraad omwonden gezichten en ledematen net dat tikje gruwelijker uit dan we gewend zijn. Wordt het bij vlagen een beetje te veel van het goede en dus ook iets té zwaar om te verteren? Uiteraard. Maar dat doet geen afbreuk aan de vele memorabele momenten die de game je voorschotelt. The Evil Within kruipt met andere woorden niet in je kleren.

Is The Evil Within een klassieker, net als Resident Evil 4? Nou, neen. Daarvoor blijft het een game die op te veel vlakken net niet goed genoeg is; een titel die iets te schatplichtig blijft aan andere horrorgames om echt indruk te maken met zijn eigen identiteit. Wat The Evil Within wél biedt, is een ideaal griezeluniversum waarin letterlijk alles mogelijk is. Het perfecte opstapje voor een vervolg dat groter, beter en ‘meer bad-ass’ is. Een startkader waar je systematisch nieuwe (en hopelijk innovatieve) dingen aan kan toevoegen. Een open wereld bijvoorbeeld. Of God-mag-weten-wat-voor-griezels, die de ontwikkelaar voor ons in petto heeft. Met dit concept kan je letterlijk alle kanten uit en ik ben dan ook benieuwd wat voor goddeloze creaturen hier in oktober de beeldbuis weer onveilig gaan maken. Over één ding twijfel ik echter geen seconde: voor wie rond Halloween lekker ouderwets wil griezelen, is er maar één adres.