Special: Een uniek kijkje achter de schermen bij een kleine uitgever

Special: Een uniek kijkje achter de schermen bij een kleine uitgever – Anno 2018 is de gamesindustrie groter dan ooit. Het is voor ontwikkelaars immers steeds gemakkelijker om games te maken. Verschillende ondernemers staan op om als uitgever te beginnen en ook de grote beursgenoteerde bedrijven als een EA, Activision en Ubisoft gaat het voor de wind. Kortom, gaming is booming en het ziet er niet naar uit dat dat snel zal veranderen. Maar hoe is het nu om als ontwikkelaar of uitgever in een drukke markt te werken en hoe gaat dat überhaupt in z’n werk? Recent waren we op bezoek bij de jonge uitgever Fat Dog Games in Polen en daar kregen we meer inzicht op wat er zoal achter de schermen gebeurt.

Ontwikkelaars in overvloed

We spraken met Aleksander Sierżęga, één van de twee eigenaren van Fat Dog Games, dat ontwikkelaars ter dienst staat om hun projecten te realiseren. Aleksander kon ons uitgebreid vertellen over hoe het opzetten van een uitgever tot stand komt en wat er zoal bij komt kijken. Met een zee aan ontwikkelaars is het echter een lastige klus om de juiste er tussenuit te plukken, want niet alleen de mensen op zich zijn belangrijk, ook hun project telt mee. Fat Dog Games werkt als uitgever aan de andere kant van de lijn en zij voorzien ontwikkelaars in PR ondersteuning, marketing ondersteuning, alsook technische hulp.

Belangrijker is misschien nog dat ontwikkelaars bij Fat Dog Games aan kunnen kloppen voor een financiering van een project. Dat om onkosten te dekken, salarissen uit te betalen en meer. Met bedragen die op kunnen lopen tot €25.000 per project, is dat natuurlijk erg interessant. Met dat bedrag kunnen ontwikkelaars – in Polen welteverstaan – een zeer lange tijd vooruit en hun visie realiseren. Maar hoe je het wendt of keert, het voelt heel erg aan als gratis geld en met zoveel ontwikkelaars krijg je natuurlijk al snel een stormloop aan mensen die hier een buitenkansje in zien. Aan de hand van die interpretatie vroegen we Aleksander hoe ze het kaf van de koren scheiden en dat is waar het interessante businessmodel van deze uitgever om de hoek komt kijken.

Voor wat hoort wat

Ontwikkelaars kunnen altijd aankloppen bij Fat Dog Games voor ondersteuning, ongeacht of ze in Polen of in andere landen gevestigd zijn. Voordat de uitgever echter projecten aanneemt, volgt er eerst een uitgebreid proces om te bepalen of een game een kans van slagen heeft. In de basis is het voor ontwikkelaars dan zaak om wat van de game te laten zien en als je als ontwikkelaar al ervaring hebt, dan kan je dat helpen. Je zou denken dat als je een succesvolle game hebt gehad, dat je dan automatisch gemakkelijk binnenkomt, maar dat is niet één van de leidende eisen rondom een eventuele samenwerking. Ook al heeft je eerdere game niet goed verkocht, alsnog bestaat de mogelijkheid om samen te werken.

Het gegeven dat je een game hebt uitgebracht toont aan dat je in staat bent een project op te zetten en ook af kan maken. Dat laatste is misschien nog wel belangrijker dan het eerste, want dat bewijst immers dat je competent bent. Dan zijn er ook nog projecten die gewoon niet zo heel goed zijn in de eerste fase – iets wat Aleksander veel ziet op de universiteit waar hij ook werkt. Hieromtrent hanteert Fat Dog Games ook een wat open-minded visie. Stel dat je eerste game crap was en niet goed heeft verkocht, maar je games die daarop volgden beter waren, dan vergeet men op den duur je eerste project. Het toont aan dat je ervaring hebt (opgebouwd), dat je weet hoe het proces in zijn werk gaat en belangrijker nog: dat je toegewijd bent.

Goed, als je aangetoond hebt dat je in staat bent een project af te ronden en je hebt ervaring, dan is dat alvast een lekkere binnenkomer. Alsnog bestaat dan wel het risico dat mensen bij Fat Dog Games aankloppen voor het eerder genoemde ‘gratis geld’, maar ook daarvoor heeft de uitgever een aantal slimme voorwaarden in de contracten ingebouwd, aldus Aleksander. Het is namelijk zo opgesteld dat als een ontwikkelaar uiteindelijk niet levert en men besluit het contract te verbreken, dat alle rechten, assets en meer naar de uitgever gaan. De ontwikkelaar is dan niet langer eigenaar van het eerder gedane werk, wat motiverend moet werken om vooral door te blijven gaan onder de gestelde voorwaarden.

Van punt naar punt

Dat is overigens lang niet de enige zekerheid die men in overeenkomsten voor complete projecten inbouwt. Een erg belangrijk element volgens Aleksander is dat er enkel gewerkt wordt met mijlpalen. Die worden vooraf besproken en per mijlpaal wordt een gedeelte van het totale budget uitgekeerd. Ontwikkelaars beschikken dus niet vanaf dag één over het genoemde bedrag, maar krijgen dat gefragmenteerd, zodat de druk blijft bestaan om door te ontwikkelen. Anderzijds gelden die mijlpalen ook als ijkpunt voor Fat Dog Games om te kijken wat de status is, hoe ontwikkelaars met hun project omgaan en wat dit betekent voor de langere termijn.

Mocht het voorkomen dat een project halverwege toch niet zo goed in de aarde valt bij de uitgever, dan wordt de overeenkomst verbroken. Het verkregen geld hoeft dan niet terug te worden betaald. Aleksander benadrukte ook dat het echt om een investering gaat en niet een lening, wat voor ontwikkelaars ook een wat prettigere omstandigheid is. Verder staat het ontwikkelaars over het algemeen vrij wat ze doen, zolang ze maar per mijlpaal hun progressie kunnen laten zien en bewijzen dat ze bezig zijn met waar ze geld en ondersteuning voor krijgen. Maar zelfs als ontwikkelaars tegen problemen aanlopen, is het niet handen terugtrekken vanuit de uitgever, want ook daarin biedt Fat Dog Games genoeg ondersteuning.

Problemen? Wij lossen het op!

Aleksander vertelde ook dat Fat Dog Games meer dan een uitgever is die dient als geldschieter en partij die functioneert in een PR/marketingrol. Ze moedigen ontwikkelaars namelijk aan om bij ze aan te kloppen als er problemen zijn. Gelijk problemen aankaarten is hierin erg belangrijk, want als je dat pas bij een mijlpaal doet, dan is de kans zeer groot dat het gehele ontwikkelproces nog meer vertraging oploopt. Fat Dog Games heeft binnen de onderneming namelijk verschillende ontwikkelaars en andere specialisten tot hun beschikking, die dan mee kunnen kijken naar het probleem. Hierin kan dan ook een oplossing geboden worden vanaf hun kant in technisch opzicht, maar soms grijpen ze ook op een andere manier in.

Een hypothetische situatie is een grafisch ontwerper die een bepaalde visie heeft en om zijn visie te realiseren is er een programmeur ingehuurd. Het probleem in zo’n situatie is dan dat degene die de programmeur inhuurt geen zicht op de code heeft. Dat in de zin van of de code goed werkt of überhaupt goed geschreven is. Het risico dat je dan loopt, is dat het tegen het einde van de ontwikkeling uit elkaar valt of dat het domweg niet werkt. Dat soort dingen kunnen voorkomen, want als jij met een aanvankelijk goed product aanklopt en het ziet er goed uit, dan betekent dat niet dat alle hindernissen gelijk overwonnen zijn. Het kan voor Fat Dog Games dan zo uitpakken dat ze een project in elk opzicht gaan helpen met eigen technische middelen. Dat is dan één optie.

Het kan echter ook zo zijn dat ze besluiten het project te laten voor wat het is, omdat het geen kans van slagen meer heeft. Of er wordt het één en ander gewijzigd in het team, zodat alles alsnog weer op de rit komt. Een proces kan veel verschillende scenario’s kennen en Fat Dog Games speelt hierin een controlerende rol, niet omdat zij de ‘baas’ zijn, maar meer omdat zij een project net zo graag zien slagen als de ontwikkelaar. De ondersteuning die de uitgever hierin biedt gaat overigens verder dan alleen het financiële gedeelte en de technische hulp. PR en marketing zijn natuurlijk belangrijk, maar wat te denken van copyright? Trademarks? Licenties?

Uw juridisch specialist

Het is zeer belangrijk om ook juridisch alles op orde te hebben. Aleksander schetste het beeld van ontwikkelaars die vooral gefixeerd zijn op hun project en zich daar dan vooral mee bezig houden. Ze hebben een naam verzonnen voor hun game, ze hebben wat werk uitgezet naar derden en doen gewoon hun ding. Maar hoe zien de contracten er met derden uit? Is de titel van de game überhaupt wel te gebruiken en beschik je over de juiste licenties? Allemaal van die vragen waar een ontwikkelaar over het algemeen nauwelijks tot niet mee bezig is. Fat Dog Games is namelijk ook de uitgever die voor ontwikkelaars kijkt welke hindernissen er mogelijk op termijn de kop op kunnen steken. Die problemen moeten nog tijdens het ontwikkelproces geëlimineerd worden.

Dit simpelweg vanwege het feit dat de uitgever niet geïnteresseerd is in projecten die mogelijk ergens in problemen zouden kunnen komen. Dus ze beschikken over de middelen en mensen om al die euvels voor ontwikkelaars glad te strijken. Dat is enerzijds heel erg belangrijk en anderzijds geeft het de ontwikkelaar nog meer tijd en mogelijkheden om aan de game te werken. Aleksander vertelde vervolgens ook nog dat als hij ook maar een beetje het gevoel heeft dat er problemen kunnen zijn of ontstaan, dat hij daar gelijk bovenop springt om dat of direct op te lossen of beter nog, het voor te zijn, zodat het niet escaleert. Op die manier tracht Fat Dog Games ontwikkelaars te helpen en tegelijkertijd goede producten af te leveren.

De natuur van de mens

Het systeem is één ding en dat levert zeker garanties op, maar dat is uiteindelijk de zakelijke kant. De meest onvoorspelbare factor is natuurlijk de ontwikkelaar zelf. Is dat geen risico dan? Vroegen we Aleksander. Dat valt op zich wel mee, zo vertelde hij, want ze praten heel erg veel met ontwikkelaars en tussen de mijlpalen in kunnen ze veel meekijken en zien wat er gebeurt. Er zijn ontwikkelaars die zonder al te veel problemen van mijlpaal naar mijlpaal hoppen en die ook daadwerkelijk leveren, maar waarbij wel de situatie ontstaat dat het beter had gekund. Dat is moeilijk in te schatten van te voren, want dat is nu net de natuur van de mens. De één werkt zich helemaal kapot en de ander die laat het maar gewoon een beetje gebeuren.

Ook zijn er ontwikkelaars die drie weken niets doen en dan in de laatste week heel hard gaan werken. Dat zijn symptomen die door veel te praten vrij gemakkelijk opgevangen kunnen worden, wat de uitgever in een positie plaatst om te bepalen of ze er wel of niet mee doorgaan. Het komt uiteindelijk neer op een simpele conclusie. Als een ontwikkelaar zonder problemen van mijlpaal naar mijlpaal is gegaan en de game heeft afgeleverd, maar het had allemaal beter gekund, dan is de kans groot dat er niet nog een keer een samenwerking aangegaan wordt. Het is dus wel degelijk belangrijk om continu op je hoogst mogelijke kunnen te blijven leveren. Aleksander vatte het mooi kort samen door te stellen dat ze ontwikkelaars met vrijwel alles kunnen helpen, maar als ze niet doen wat ze moeten doen, dat het dan heel snel over is.

Een vrij nieuw systeem

Het gehele systeem dat Fat Dog Games hanteert voor kleine ontwikkelaars is iets wat ongetwijfeld wel vaker toegepast zal worden, al dan niet in een andere vorm. Desalniettemin is het voor deze jonge uitgever een middel dat zich bewezen heeft. Alle projecten die ze tot op heden gedaan hebben zijn succesvol gebleken, aldus Aleksander. Geen van de projecten is geflopt en met enige trots voegde hij er aan toe dat dat enigszins bewijst dat het systeem werkt. Dat stelt Fat Dog Games ook in staat om uit te breiden en op dit moment zitten ze in de laatste fase van het opstarten van een port-studio. Dit om titels naar andere platformen te porten op het moment dat ontwikkelaars daar de middelen of mogelijkheden niet voor hebben.

Dat neemt weer een stukje zorg bij de ontwikkelaars weg, want uiteindelijk worden die vrijgelaten in hun creativiteit en Fat Dog Games doet de rest. Het is ook niet zo dat de uitgever veel invloed uitoefent op de games an sich. Ontwikkelaars kunnen hun eigen visie proberen te realiseren en hoe ze dat doen is aan hen. Wel kan de uitgever zo nu en dan advies geven of besluiten iets aan te laten passen op basis van beta feedback, omdat zoiets de game dan echt ten goede zou komen. Maar ook dat komt erg weinig voor, omdat Fat Dog Games zich niet continu met het daadwerkelijke ontwikkelproces bemoeit. Althans, zolang er geen problemen zijn.

Waar komt het geld vandaan

Als laatste doken we in het gesprek met Aleksander nog even in de financiering. Eerder gaven we al aan dat ontwikkelaars aan kunnen kloppen voor een naar Poolse begrippen flink bedrag om alles te kunnen financieren. Maar dat geld komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen en daarbij geldt dat er vanuit de Poolse overheid geen subsidiemogelijkheden zijn voor deze sector. CD Projekt Red is echter een belangrijke ontwikkelaar voor Polen geweest, aangezien deze ontwikkelaar met haar titels bewezen heeft games om te kunnen zetten in geld en dat trekt externe investeerders aan en zo werkt ook Fat Dog Games.

Aleksander vertelde dat Fat Dog Games genoteerd is op de Poolse beurs en dat verschillende investeerders geld in de onderneming pompen. Dat wordt enerzijds gebruikt om de boel uiteraard draaiende te houden, maar ook om ontwikkelaars te financieren. Het is als ontwikkelaar zeer moeilijk om een financiering te vinden bij investeerders of geldschieters. Puur vanwege het hoge hit or miss gehalte. Een uitgever heeft natuurlijk meer verschillende projecten onder haar hoede, waardoor de kansen van investeerders verspreid worden. Dat is voor investeerders vele malen interessanter dan geld in een los project pompen in de hoop dat het slaagt.

Kickstarter is een alternatief uiteraard, want daar doe je aan crowdfunding, maar dat platform heeft zich lang niet goed bewezen als een uitstekend middel om games mee te financieren. Het probleem dat volgens Aleksander rond Kickstarter hangt, is dat ontwikkelaars ineens heel veel geld krijgen om de beloofde game te maken. Het resultaat van dat soort games is in de afgelopen jaren zeer wisselvallig geweest met zo hier en daar een uitzonderlijk succes, maar vooral veel mislukkingen. Dat is dus niet langer interessant en voor grote investeerders al helemaal niet. Het is vaak een toch wat onbekende markt, dus daarin is een uitgever vaak een veel veiligere optie om in te investeren. Dat is ook de basis waarop Fat Dog Games is gebouwd, puur omdat het nu eenmaal een grotere kans van slagen heeft.

Het gesprek met Aleksander was zeer uitgebreid en informatief, gezien het een toch wel uniek inkijkje gaf op het reilen en zeilen van een relatief kleine uitgever in Polen. Het businessmodel is echter erg interessant en het zou weleens leidend kunnen worden voor de industrie, omdat het indies een hogere kans van slagen geeft. Enerzijds op de markt zelf en anderzijds ook in kwaliteit. Laten we wel wezen, de huidige markt is overladen met matige tot slechte games en dat komt de industrie niet ten goede. Met een dergelijk model wordt het kaf van de koren gescheiden en dat zou meer investeerders aan kunnen trekken met als gevolg meer en betere (indie) games.

Het model dat Fat Dog Games hanteert heeft zich in de afgelopen kleine twee jaar bewezen als succesvol, nu hopen dat dat zich ook voortzet. De games van de uitgever die we hebben kunnen spelen zien er in ieder geval goed uit. Die previews gemist? Je kan die van Dream Alone hier vinden, die van Exorder hier en als laatste Sand is the Soul hier.