Special: Control: Ultimate Edition – Eind augustus 2019 verscheen Control ten tonele en onderaan de streep wist de game vooral een enorme glimlach op ons gezicht te toveren. Niet dat de game geen gebreken had, hier en daar werd de game geplaagd door een dippende framerate en de opzet van een aantal zijmissies gooide het tempo van de game overhoop. Dat waren echter kleine concessies in een verder fantastische game: klinkende actie, een intrigerende setting, een verhaal met een hoog blockbuster gehalte en een grafische presentatie waar de sfeer vanaf droop. Echter merkten we toen dat Control de limieten van de PS4 hardware had bereikt, iets wat ontwikkelaar Remedy Entertainment zich ook besefte. Met de komst van de nieuwe generatie consoles besloot de Finse studio de game de behandeling te geven die het verdiende. Dit is Control: Ultimate Edition.

Meer Control

Zoals de subtitel al suggereert, is Control: Ultimate Edition het volledige pakket van de basisgame, verschillende patches die – onder andere – een Photo Mode bevat en de twee verhalende uitbreidingen die onderdeel waren van de seizoenspas: ‘The Foundation’ en ‘AWE’. De inhoud van de basisgame is zo goed als onveranderd en daar zullen we in deze special verder niet op ingaan (daarover kun je hier meer lezen in onze originele review). De twee uitbreidingen, daarentegen, willen we zeker wel benoemen. In The Foundation bezoek je namelijk de diepere krochten van The Oldest House, die zich kenmerken door de kristalachtige formaties, grotten en gangen om zo meer te weten te komen over het ontstaan van de faciliteit en de nog mysterieuzere, paranaturale Board.

Ook de tweede uitbreiding – AWE – heeft een grote impact op het overkoepelende universum. Remedy is er namelijk op een vrij ingenieuze wijze in geslaagd om de wereld van Control en die van Alan Wake – één van Remedy’s eerdere games – met elkaar te verweven. Natuurlijk zul je het meeste plezier uit AWE halen als je Alan Wake ook hebt gespeeld, maar mocht dat niet het geval zijn – of mocht het verhaal je zelfs helemaal niet boeien – dan staan zowel The Foundation als AWE garant voor een aantal uurtjes symfonische actie en destructie, het verder verkennen van The Oldest House, voltooien van zijmissies en nieuwe Abilities waar je naar hartenlust mee kunt experimenteren. Krijg je echt geen genoeg van Control, dan kun je zelfs nog aan de slag gaan met de Expeditions modus, die voor alle spelers van Control via een gratis update beschikbaar is gesteld.

Grafisch hoogstandje

Waar je in Control: Ultimate Edition op de PlayStation 5 de grootste veranderingen zult zien, is met name op grafische gebied. De pc-versie lanceerde destijds al met ondersteuning voor ray tracing, en Sony’s nieuwste console beschikt ook over ondersteuning voor ray tracing middels een aangepaste variant van AMD’s RDNA2 architectuur. Dit betekent dat je in de opties kunt kiezen voor de Graphics modus, die de framerate vastzet op maximaal 30 frames per seconde en ray tracing aanzet. Daarnaast kun je nog kiezen voor de Performance modus, die de framerate weer ontgrendeld en een behoorlijk stabiele 60 frames per seconde weet te behalen. We zeggen behoorlijk, want tijdens drukke momenten waar er bijvoorbeeld veel acties en explosies in de scène aanwezig zijn, wil de game nog wel eens een paar frames laten vallen. Temidden alle drukte zul je dit echter amper opmerken, dus het is niet dat dit afbreuk doet aan de algehele ervaring.

De ster van de show is echter toch wel de ray tracing implementatie. Eenmaal gekozen voor deze modus zul je de scènes voor je ogen zien transformeren met meer accurate belichting en reflecties (bekijk ook de galerij hierboven, waar steeds bij de eerste afbeelding ray tracing uitstaat en bij de tweede aan. Let op de verschillen in reflecties, vollere schaduwen of betere belichting op de lamellen). Ray tracing heeft overigens niet alleen een impact op de grafische presentatie, maar het kan ook een effect hebben op de gameplay. Het is een waanzinnig gevoel dat je tijdens een hectisch gevecht in de weerspiegeling van een ruit kunt zien dat een Hiss je in de rug probeert aan te vallen, en hem dus te snel af kunt zijn door snel te ontwijken of de tegenaanval te openen. Het effect van ray tracing is daarom geenszins te onderschatten en Control toont aan dat deze technologie een enorme stap vooruit is op het gebied van grafische presentaties. Laat dat echter geen afbreuk doen aan de “standaard” belichting die je ziet in de Performance modus, want ook die staat als een huis.

Mijn persoonlijke voorkeur is om wel de film grain en motion blur uit te zetten om het beeld een ‘schonere’ look te geven, maar deze voorkeur verschilt per speler. Mocht je overigens beschikken over bijvoorbeeld een OLED-tv met een degelijke HDR-ondersteuning, dan zal Control daar ook niet in teleurstellen. Het felle kleurenpalet knalt echt van het scherm af en weet iedere uithoek van The Oldest House een unieke look te geven, wat de sfeer alleen maar ten goede komt. Het enige nadeel wat we aan de presentatie kunnen benoemen, is dat er hier en daar een textuur te laat verschijnt. Dit is echter op alle versies van de game van toepassing (PS4, pc en nu dus ook PS5) en lijkt dus een inherent probleem te zijn van Remedy’s eigen Northlight engine. Maar dat mag de pret niet drukken, of je nu kiest voor Performance of juist Graphics, met Control: Ultimate Edition krijg je sowieso een fantastische grafische presentatie voorgeschoteld.

Kleine verbeteringen

Remedy heeft ook aandacht besteed aan een andere feature die uniek is voor de PlayStation 5: de DualSense controller. De ondersteuning voor de haptische feedback is aanwezig, maar is niet bijster uitgebreid te noemen zoals wel het geval is in bijvoorbeeld Astro’s Playroom. Jesse’s voetstappen zullen – afhankelijk van het oppervlak en of ze loopt, rent of sprint – terug te voelen zijn in de controller. Het is een toffe, maar geen wereldschokkende toevoeging. Gelukkig is de ondersteuning van de adaptieve triggers meer gedetailleerd. Jesse’s Service Weapon kan gedurende de game verschillende vormen aannemen zoals de Shatter (een shotgun) en de Pierce (een krachtig kanon) en iedere vorm uit zich weer anders bij het overhalen van de trekker. De Shatter heeft een lichte ‘trigger pull’ en geeft daarna ook nog eens kleine tegenstoten, terwijl de Pierce eerst moet opladen met een bevredigende ‘zoem’ en – als het moment daar is – overgaat tot heftige vibraties, wat het gevoel geeft dat je een pak gevaar in je handen hebt wat elk moment tot ontploffing kan komen. Het lijken kleine zaken, maar ze helpen wel degelijk mee om je dieper in de game en Jesse’s verhaal te zuigen.

Tevens zijn de laadtijden aanzienlijk verbeterd door middel van de krachtigere hardware en met name de supersnelle SSD. Laadtijden op de PlayStation 4 (Pro) konden al snel oplopen tot een halve minuut, wat op de PlayStation 5 gereduceerd is tot enkele tellen. Dit is natuurlijk een fijne ervaring als je na een lange dag hard werken op de bank ploft en snel een aantal Hiss over de kling wilt jagen. Control wil daarnaast ook nog wel eens een pittige game zijn met hectische gevechten, en dan is het gaaf dat je na een game over weer snel een nieuwe poging kunt doen. Ten slotte maakt 3D audio ook zijn opwachting, al zul je hier geen enorme veranderingen in horen. Het geluid van Control was immers al op de PlayStation 4 van hoge kwaliteit. Met name de ‘sound stage’ is indrukwekkend te noemen, met video’s en audio tapes die goed meedraaien met de camera en in volume verlagen als je van de geluidsbron wegloopt. Tijdens de actie zoeven en ontploffen voorwerpen soms eindeloos om je heen, en de feedback bij contact is ook duidelijk te horen, wat ook geldt voor de wapens. Iedere vorm is uniek (en nuttig) en er is duidelijk veel moeite gestoken om dat weer te geven in het geluidsontwerp. De Grip (een normaal pistool) geeft een korte maar gerichte knal, waar de Shatter weer zorgt voor een oorverdovend schot wat door de gangen van The Oldest House galmt.

Geen excuses

Er is voor deze editie van Control ook wat controverse geweest. Uitgever 505 Games was er al vroeg bij om aan te geven dat er voor bezitters van de PS4-versie geen manier zou zijn om te upgraden naar de PlayStation 5, zelfs als je de game en alle uitbreidingen had aangeschaft. Kort gezegd: je kunt dus alleen van de voordelen van deze nieuwe versie van Control genieten als je de Ultimate Edition hebt aangeschaft (ongeacht het platform). Omwille van dit besluit moesten wij ons toch even achter de oren krabben, zeker omdat 505 Games niet veel later een blunder beging en dat een upgrade toch wél mogelijk bleek te zijn. De uitgever gaf toen als reden dat we hier te maken hebben met een andere versie van de game en dat hier dus ook significant werk bij is komen kijken. Dat geldt echter ook voor andere games die wel een mogelijkheid tot een (gratis) upgrade aanbieden, wat dus de motivatie achter 505’s besluit nogal krom doet aanvoelen, en dat zijn praktijken die wij niet willen goedkeuren en de uitgever heeft dan ook geen excuses om geen upgrade aan te bieden.

Dat gezegd hebbende, Control: Ultimate Edition is op het moment van schrijven onderdeel van de PlayStation Plus games van februari, wat waarschijnlijk een kleine goedmaker moet zijn voor het bovenstaande debacle. Wat je krijgt met dit pakket is (nog steeds) een geweldige game die – samen met de uitbreidingen – goed is voor zeker 30 uur aan speelplezier, met zijn knotsharde actie en een vermakelijk verhaal. Daarnaast is Control: Ultimate Edition een fantastische ray tracing showcase en pronkt het als een trotse pauw met de technische vernuftigheden die Remedy heeft bewerkstelligd, zoals de integratie van de DualSense en de haast bizar korte laadtijden. Ben je geabonneerd op PlayStation Plus of heb je Control nog niet eerder gespeeld? Dan heb jij ook geen excuses meer om deze game een kans te geven.