Review: Returnal

Review | Returnal: Om je heen hoor je van alles kraken, scheuren en afbreken. Krampachtig grijp je naar de besturing, maar je weet eigenlijk al dat het te laat is; één van de stuwmotoren staat in vuur en vlam en je stort met een bloedgang richting de onbekende planeet. Daar is de klap, en het is meteen zwart. Niet lang daarna kom je bij en je weet via een gat in de romp het brandende wrak te verlaten. Je verzamelt je krachten en bewapend met een klein vuurwapen besluit je om erop uit te gaan, om te ontdekken waar je in hemelsnaam bent beland. Al snel loop je een andere ASTRA scout tegen het lijf, je kijkt naar de naam op de helm: ‘Selene’. Het word je duidelijk dat het niet de eerste keer is dat je dit moment meemaakt, en het zal zeker niet de laatste keer zijn.

Welkom (terug) op Atropos

Dat is het moment waar Returnal van start gaat. Je stapt in de schoenen van Selene, een ASTRA scout die na een crash terechtkomt op de planeet Atropos, omdat ze op zoek is naar iets wat de ‘White Shadow broadcast’ heet. Het duurt niet lang voordat Selene erachter komt dat Atropos allesbehalve vriendelijk is richting haar bezoekers en ze voor haar leven moet vechten. Daarnaast ontdekt Selene ook dat Atropos geen doorsnee wereld is, want na haar onvermijdelijke ondergang beleeft ze de crash van voren af aan en begint het hele riedeltje weer opnieuw. Een nieuwe poging om ditmaal weer iets meer te weten te komen over deze mysterieuze planeet én om haar eigen angsten en trauma’s te overwinnen.

Returnal steekt zijn talloze inspiraties niet onder stoelen of banken; de premisse doet ons natuurlijk erg denken aan de films ‘Edge of Tomorrow’ en ‘Prometheus’, maar er zijn in het ontwerp van de werelden en de algehele sfeer ook duidelijk invloeden te merken van games zoals Metroid en de literaire werken van horrorschrijver Howard Philips Lovecraft. Hoewel dat erg groots klinkt – en er ook zeker blockbuster-waardige momenten aanwezig zijn – is het kernverhaal klein en persoonlijk. Het zijn namelijk de momenten wanneer je door Selene’s huis loopt (wat blijkbaar ook op Atropos te vinden is) dat Returnal’s verhaal het sterkst is, mede door de psychologische horror invloeden van het weergaloze P.T. en het sterke stemmenwerk van Anne Beyer, die je gedurende de game vaak zal horen naarmate je meer audio logs verzamelt en het mysterie op Atropos ontrafelt.

Float like a butterfly, sting like a bee

Maar laten we heel duidelijk zijn: Returnal pronkt – ondanks de sterke setting – vooral met zijn gameplay zoals een pauw doet met zijn veren. Returnal is een rogue-lite third person shooter die zich kenmerkt door de klassieke Housemarque huisstijl. Dat betekent: spectaculaire actie, bullet-hell combat en jouw vaardigheden bepalen of je verder komt of niet. Atropos bestaat uit zes werelden – of: ‘biomes’ – die je dient te verkennen, en gaandeweg kom je uiteraard verschillende wapens tegen waarmee je jezelf kunt versterken tegen de hordes vijanden die je tegen het lijf zult lopen. De combat scenario’s verlopen op een hoog tempo en vereisen goede reflexen, eer je het loodje legt. En geloof ons, doodgaan is slechts een kwestie van tijd.

We kunnen niet ontkennen dat Returnal een genot is om te spelen. Selene is uitermate beweeglijk en dat uit zich ook in de strakke besturing. Natuurlijk heb je de vaste prikken zoals het rondrennen en springen, maar je hebt tevens te maken met een ‘dash’; een ontwijkende beweging die je nagenoeg altijd kunt inzetten om op het nippertje een vijandelijke aanval uit de weg te gaan. Deze handige manoeuvres zullen van pas komen, want de bloedsnelle vijanden zijn genadeloos in de aanval en – door het gewaagde besluit om geen moeilijkheidsgraden toe te voegen – zijn de eerste uurtjes van Returnal aan de pittige kant. Het is opkrabbelen, afvegen en weer steevast doorgaan.

Maar mettertijd merk je dat je beter bent in het herkennen van aanvallen, het is een dans van actie-reactie geworden en Housemarque moedigt dit ook aan middels ‘Adrenaline’; een soort combo counter die oploopt naarmate je vijanden over de kling jaagt zonder zelf geraakt te worden en je handige bonussen geeft zoals een sterkere mêlee-aanval. Al snel blitz je als een ware walkure door je vijanden heen en het is exact op die momenten dat Returnal laat zien dat de actie van de allerhoogste plank is en je continu op het puntje van je stoel zit, soms met zwetende handen aan toe. Een aantal baasgevechten mogen natuurlijk ook niet ontbreken, en dat zijn de ultieme beproevingen van je geleerde vaardigheden. Deze enorme gestaltes doen niks liever dan tientallen kogels jouw kant opsturen én die projectielen opvolgen met rake klappen, dus zelfs een moment de concentratie verliezen kan fatale consequenties hebben.

Het is een kwestie van keuzes maken

Dat is waar de rogue-lite elementen om de hoek komen kijken. Iedere keer dat je de pijp uitgaat, rijst Selene als een feniks uit de as en begint ze weer bij haar schip. Al je voortgang en items van je vorige cyclus raken verloren, los van een aantal permanente upgrades die je gaandeweg oppikt. Er zijn wel een aantal ‘checkpoints’. Als je bijvoorbeeld de baas van de eerste wereld – Overgrown Ruins – hebt overwonnen en naar de tweede wereld gaat, hoef je bij een nieuwe cyclus niet weer de baas te verslaan, dus Returnal is in die zin wat meer vergevingsgezind dan andere rogue-lites. Daarnaast zal je merken dat de map herschikt is en dat items niet langer op dezelfde plek te vinden zijn. Deze zaken zijn namelijk bij iedere cyclus veranderd, wat ervoor zorgt dat je nieuwe ‘run’ nooit op dezelfde manier verloopt als de vorige. Dat voelt – samen met het gebrek aan moeilijkheidsgraden – misschien wat cru aan, maar het is een inherent onderdeel van het genre en bovendien een fundament in Housemarque’s credo: je moet leren omgaan met de situaties die je voorgeschoteld krijgt.

Je komt gaandeweg namelijk een reeks aan voorwerpen tegen die jouw voortgang kunnen bespoedigen. Dan kun je denken aan de waardevolle Artifacts, die je soms vindt in de wereld of kunt aanschaffen met ‘Obolites’ – kleine bolletjes die vijanden na hun dood laten vallen – en Selene’s vaardigheden drastisch kunnen verbeteren. Bijvoorbeeld je wapens die meer schade toedienen als je een hoog level van Adrenaline hebt. Het is het constant experimenteren en combineren met wapens en artefacten die langskomen wat tot verwoestende resultaten leidt, en er is nagenoeg geen item wat geen nut heeft in de werelden van Returnal. Maar niet alles is koek en ei, want sommige voorwerpen kosten je soms meer dan je lief is.

Een aantal items zijn namelijk aangetast door ‘Malignancy’ en dan sta je voor een moeilijke keuze. Je kunt het voorwerp namelijk oppakken, met het risico dat je een ‘Malfunction’ krijgt – een negatieve invloed, zoals minder schade als je in de lucht hangt of een langere cooldown op je dash beweging – of het voorwerp ‘cleansen’ middels kostbare ‘Ether’. Natuurlijk kun je er ook voor kiezen om het te laten voor wat het is, maar het is goed mogelijk dat nét dat ene dingetje toch belangrijk had kunnen zijn tijdens de volgende confrontatie of baasgevecht. Het is een voortdurende balanceeract waar je jezelf moet blijven afvragen of het risico wel de moeite waard is. Je leert na een tijd ook een cyclus ‘aan te voelen’; je weet wanneer je zo sterk bent dat je moet doordrukken naar de baas of juist wanneer de run gedoemd is om te falen en je de tijd beter kunt spenderen om de rest van de map te verkennen (en mogelijk toch nog het tij kan keren). Het is een fenomenaal stukje organisch design, want los van de tutorials in het eerste uurtje, leer je alles zelf naarmate de game verstrijkt.

Wie niet horen wil, moet maar voelen

Uiteraard betaamt het een first-party game om zoveel mogelijk gebruik te maken van de nieuwste hardware en functies, en 3D Audio komt als eerste aan bod. Housemarque zegt namelijk nauw samen te hebben gewerkt met Sony om de geluidsbeleving naar een nieuw niveau te tillen. Het audiodesign is zonder meer één van Returnal’s hoogtepunten. De wapens klinken oppermachtig en de wezens van Atropos laten zich horen met bloedstollende kreten. Combineer dat met een fantastische score van Bobby Krlic die bestaat uit brommende synths en climactische orgels en Returnal is een absoluut feest om naar te luisteren. Wat betreft 3D Audio ben ik zeer te spreken over de verruimende ervaring die het biedt. Getest met een Pulse 3D Wireless Headset kon ik duidelijk horen dat een vijand zich ‘achter’ mij bevond of dat ik regendruppels ‘boven’ op mijn hoofd hoorde landen, ondanks dat de technologie zich nog in de vroege fase bevindt (daarover meer in deze special). 3D Audio werkt overigens met nagenoeg iedere headset die er is, dus het is de moeite waard om een koptelefoon in je controller te pluggen of draadloos aan te sluiten en het effect zelf te beleven.

Housemarque heeft tevens flinke moeite gestoken in de DualSense controller, want Returnal deed ons weer herinneren wat een speciaal stukje techniek dit eigenlijk is. Je voelt de individuele regendruppels op verschillende plekken in de controller ‘tikken’ en de L2-trekker functioneert op vrij briljante wijze als een ‘modifier’ voor het gebruik van je wapen. Bij het half indrukken van de trekker kun je namelijk inzoomen met je wapen om beter te mikken, maar zodra je de trekker over de duidelijke ‘bump’ haalt, activeer je de alternate fire modus van je wapen. Het is zo’n subtiele aanpassing die meteen heel natuurlijk aanvoelt, en na het spelen van Returnal wil je eigenlijk ook niet meer terug. Voor nagenoeg ieder wapen of interactie heeft de Finse studio tot in detail de DualSense ingezet, met als tof voorbeeld de ‘Electropylon Driver’. Dit wapen vuurt elektrische pylonnen af waarmee je vijanden elektrische schade kunt toedienen. Met iedere ‘kogel’ die het wapen verlaat hoor én voel je de haptische feedback minder sterk worden, wat aangeeft dat de munitie bijna op is.

(Don’t Fear) the Reaper

Ook op technisch gebied hebben we eigenlijk vrij weinig te klagen. Qua grafische presentatie mikt Returnal op het volledige pakket: een dynamische resolutie van 4K, 60 frames per seconde en zelfs ray tracing is van de partij. Dit is overigens een lichtere implementatie zoals je die ziet in de Performance RT-modus in Spider-Man Remastered om op de performance te besparen. Daardoor zijn de effecten van ray tracing niet zo heftig zoals we bijvoorbeeld in Control: Ultimate Edition zagen. Mede geholpen door de sterke en fantastische animaties bruist Atropos van de sfeer. Als voorbeeld nemen we de verscheidene tentakels in de Overgrown Ruins, die op overtuigende wijze naar Selene’s aanwezigheid buigen waarbij hun lichtgevende punten een prachtige blauwe gloed op haar pak doen schijnen. Atropos wisselt prachtige kleurenpaletten en het zijn met name Housemarque’s kenmerkende particle-effecten die de show stelen. Vijanden exploderen in tientallen Obolites en het gebruiken van een teleporter ‘desintegreert’ Selene in een vloeistof-achtige kleurenexplosie, om vervolgens ongedeerd aan de andere kant te verschijnen.

We moeten dan ook zeggen dat Returnal een enorm fijne game is om naar te kijken en doorgaans ook een goede performance levert. We zeggen doorgaans, want het komt zeker op sporadische momenten voor dat de framerate niet die zestig frames weet vast te houden. Het heeft in mijn geval (gelukkig) niet voor een game over gezorgd en een day one patch belooft om – onder andere – de performance wat op te krikken. Los van héle kleine pop-in hier en daar hebben we verder geen bugs of glitches kunnen opmerken, en dat is wat we verwachten van een PlayStation 5 exclusive. Afhankelijk van jouw vaardigheden ben je ongeveer 20-25 uur bezig om alles van Returnal te zien, wat waarschijnlijk meer is dan de meesten – waaronder ikzelf – hadden verwacht. Dat betekent echter niet dat de game dan afgelopen is, want er zijn nog genoeg geheimen om te ontdekken en daarnaast kun je nog aan de slag met de Daily Challenges; speciale uitdagingen die het verhaal niet bevorderen, maar je tot het uiterste drijven om die felbegeerde plek bovenaan de online leaderboards te bemachtigen.