Overwatch1

Column: De altijd veranderende en interessante E3 – Over een niet al te lange tijd barst de E3 weer los, maar de E3 die we de afgelopen jaren hebben gezien, is er eigenlijk niet meer. Het is iets dat wellicht niet meteen opvalt als buitenstaander, zoals ik maar even noem, maar veranderingen vinden zeker plaats. Heeft de E3 in de traditionele vorm nog potentie of is het evenement in zijn geheel niet meer relevant? Daar dacht ik zelf de laatste tijd wel eens aan, want de afgelopen maanden haakte de ene na de andere uitgever af als we het hebben over het aanwezig zijn op beursvloer. In deze column wil ik zelf deze kwestie belichten, want hoe je het went of keert; er zal waarschijnlijk geen traditionele E3 meer zijn.

Niets was te gek

Gaming is al ruim 30 jaar in opkomst en ikzelf ben al sinds mijn jeugd dol op het spelen van games. Zelf heb ik de laatste periode van het gamen in de arcadehallen nog meegemaakt, al was dit deels voor mijn tijd. Met de komst van de PlayStation 1 groeide mijn interesse nog meer. Ik hoorde over de E3 en dacht: wow, wat is dat gaaf! Op televisie en later op internet werd het aangekondigd als hét evenement qua nieuws omtrent games en dat was het moment van het jaar. Het heeft niet lang geduurd voordat ik als een liefhebber de livestreams tot diep in de nacht keek. Als ik even vooruit spoel naar 2011 was daar de kans om toen via PSFocus zelf naar de E3 te gaan. Na jarenlang livestreams te kijken, ging ik zelf en ja, dat was een droom die uitkwam, hoe cheesy dat ook klinkt.

Het was een prachtige tijd en een leerzame ervaring . Tijdens de E3 van 2011 was niets te gek. Ik wist nog wel dat de E3 van 2008 een schim was van wat het ooit was. Verspreid door Los Angeles hadden uitgevers diverse evenementen opgezet om de games onder de aandacht te brengen bij de pers, maar veel stelde het niet voor. In 2011 was de E3 weer in de glorieuze vorm terug na een vliegende start in 2010. Het LA Convention Center stond bomvol stands van verschillende uitgevers en zelfs het nu failliete THQ had denk ik wel vijf titels op de vloer. Rondborstige boothbabes waren ook nog volop aanwezig, al werd dat toen al minder. Het was de traditionele E3 die ik altijd zag van veraf, maar nu eens van dichtbij meemaakte. Samen met Lennard hebben we toen gezamenlijk zo´n 70 games behandeld. Het was rennen van de ene afspraak naar de ander.

Overwatch1

Verandering door de jaren heen

Dit jaar ga ik samen met Lennard, Danny en Kim naar de E3. Het zal voor mij de vijfde keer zijn, maar elke E3 is tot nu toe anders geweest, maar elk even interessant. De editie van dit jaar zal misschien wel de meest interessante worden voor de uitgevers, media en consument of eerder nog, de liefhebber. Dit komt omdat het evenement door de jaren heen veranderd is. Er kwamen steeds minder games op de E3 doordat de industrie wat klappen te verwerken kreeg, maar vooral de tactiek van uitgevers is aan veranderen richting media en de doelgroep waarvoor ze games maken. Daarbij moet de opkomst van mobile gaming niet vergeten worden. Die markt is inmiddels groter als de markt van de consoles. Dit betekent dat veel studio´s en talent zich daarop zijn gaan richten en om die reden worden er ook minder titels voor de consoles ontwikkeld.

Er is alleen niet een verschuiving geweest wat betreft de markt en ik ga jullie ook niet vervelen met allerlei cijfers op dat vlak. Nee, waar ik vooral op doel is hoe uitgevers de E3 tegenwoordig benaderen. De media, retailers en YouTubers zijn nog van belang, maar het is merkbaar dat steeds meer uitgevers kiezen voor een directe lijn. Electronic Arts, Ubisoft, Sony, Microsoft en Nintendo hadden altijd een persconferentie voornamelijk bedoeld voor pers en via de livestream keek de rest mee, maar daar zijn al een tijd veranderingen te zien. Zo spreekt Electronic Arts sinds een paar jaar echt het publiek toe via een livestream, maar ditmaal pakt deze uitgever het volledig anders aan voor de aankomende E3. Ze staan namelijk niet op de beursvloer met een grote stand, wat bijna ondenkbaar was voorheen.

Steeds meer focus op de directe lijn

Toen ik dat hoorde was ik best verbaasd, want zo´n grote speler die vervolgens dit doet? Maar later begreep ik het wel. Waarom zou je een ontiegelijk grote stand bouwen met alles erop en eraan als je het ook kleinschaliger kan doen en met een meer directe lijn naar je consument? Electronic Arts wil gewoon de consument erbij betrekken wat slim is. Zo heeft de uitgever een persconferentie op de planning staan, maar tegelijkertijd ook een evenement in Londen. In Los Angeles en in Londen kan de community vervolgens langskomen. Electronic Arts pakt het zo aan en Bethesda heeft sinds vorig jaar ook een gewijzigde tactiek. Normaal hadden ze ook een stand waar je dan langs kon komen om een nieuwe game te spelen of een presentatie bij te wonden. Van dit alles was vorig jaar geen sprake, want het enige wat daar gedaan werd waren discussies voeren met ontwikkelaars en het tonen van lifesize props uit Fallout 4.

Overwatch1

De focus op de games bij Bethesda lag echter bij de persconferentie die ze op de zondag voordat de E3 begon hielden. Ook dit jaar is dat weer het geval daar waar ze een soortgelijke stand op de beursvloer hebben. Die stand is absoluut leuk om te bezoeken, maar afgezien van dat is er niet zo heel veel te doen. Ik snap echter wel goed waarom ze dit doen. Ze kwamen in hun laatste E3 persconferentie onder andere met een uitgebreide onthulling van Fallout 4 en in aanloop naar de E3 was het Bethesda, Bethesda en nog eens Bethesda. Kortom ze creëerden ontzettend veel buzz rondom hun eigen games. Andere uitgevers hebben dit ook door en ontwikkelen nu hun eigen evenement waar veel (media) aandacht naar uit zal gaan. Ik kijk er niet van op als nog meer uitgevers deze weg ook gaan volgen, zoals Ubisoft. Zij hebben een persconferentie gepland staan, maar of ze dat de komende jaren in die vorm blijven doen moet ik nog maar zien. Sony is hier ook al mee bezig, want zo sloegen ze de Gamescom over vorig jaar en ze hebben ook hun eigen evenement dat luistert naar de naam PlayStation Experience.

Logische verandering, maar E3 blijft relevant

De grote stands waarbij de pers vaak achter gesloten deuren de games kan checken is dus steeds meer aan het afnemen. Voorheen was het zo dat je een aantal dagen moest wachten na de aankondiging van een game bij een persconferentie alvorens je ermee aan de slag kon. De afgelopen jaren is dit ook veranderd, want steeds meer uitgevers houden eigen livestreams waar ze direct aan de wereld alles laten zien. Denk bijvoorbeeld aan de aankomende onthullingen van Deus Ex: Mankind Divided, Mafia III, Destiny en meer. Je kunt dit ook koppelen aan het early acces concept wat nu al normaal is en op consoles ook aan het opkomen is, zoals met Paragon en SMITE het geval is. Sneller, directer en toegankelijker. Het is dus allemaal laagdrempeliger geworden om als liefhebber een eigen eerste indruk te krijgen en eerlijk gezegd vind ik dat helemaal niet erg. Natuurlijk vind ik het erg leuk om anderen (jullie dus) te informeren, maar dit is een logische ontwikkeling geweest door de jaren heen.

Een tijdje terug werd weer eens gezegd dat de E3 niet relevant meer zou zijn en aan het afsterven is. Ik ben het er mee eens dat de traditionele E3 niet meer de toekomst is. Ik heb het namelijk altijd al raar gevonden dat uitgevers zulke grote stands bouwden voor de pers. Ja, het voegt toe aan de sfeer van de E3, maar mij draaide het om de games. Vergeet daarbij niet dat de stands hoog zijn in de kosten, omdat de organisatie er veel voor vraagt. Uitgevers zijn mede om die reden op zoek gegaan naar goedkopere alternatieven, welke tevens toegankelijker en afgestemd zijn op het publiek. De E3 zal de komende jaren alsnog het moment blijven voor uitgevers om hun games te onthullen. Hiermee bedoel ik niet dat alles op de E3 plaats zal vinden, want dat is sowieso niet meer aan de orde, maar dat men zich wel afstemt op dit moment.

Overwatch1

De beurs zal voorlopig wel relevant blijven denk ik, want de naam blijft verbonden aan alles wat zich rondom de E3 afspeelt. Het heeft namelijk een bepaalde reputatie door de jaren opgebouwd. Als je E3 hoort denk je aan games, maar ook aan de persconferenties en alles eromheen. De naam is bekend onder gamers. Studio´s zullen naar mijn idee toch livestreams voor of tijdens de E3 opzetten, omdat het publiek meer het nieuws aan het volgens is vanwege het aankomende evenement. Verder is deze E3 alleen maar interessanter geworden om te volgen. Persoonlijk al door alle ontwikkelingen, maar natuurlijk ook vanwege de nieuwe games, VR en ik denk dat de uitgevers nog wel wat mooie verrassingen in petto hebben. Binnenkort vliegt PSX-Sense naar Los Angeles toe om verslag te doen van de E3 en dit jaar pakken we het net als de altijd veranderende E3 ook anders aan. Hoe dat zal zijn zie je snel!